ساختار انسان شناسی قرآنی

نویسندگان

جلال الدین فارسی

چکیده

ساختار انسان شناسی با تأکید بر تعالی شناختی از نگاه آیات قرآن مورد بررسی قرار گرفته است.  نویسنده با طرح شش نوع ساختار معرفت شناسی، زیست شناسی، جامعه شناسی، روان شناسی، روان کاوی و تعالی شناختی، معتقد است انبوه نظریاتی که بشر در طول تاریخ درباره ساختار آدمی داده مربوط به یکی از انواع پنج گانه نخست بوده و به ندرت درباره تعالی شناختی اظهار نظر شده است.  سپس به اهمیت تعالی شناختی پرداخته و تنهامعرفت دینی را شایسته پرده برداری از چگونگی ساختار و سائق های آدمی می داند.  در ادامه، مهم ترین مطالبی که در انسان شناسی اسلامی در باب نهاد آدمی آمده، گزارش می کند و دو بخش استعدادها و بخشهای آسیب پذیر ساختمان وجودی انسان را بر می شمارد و از نگاه قرآن به تحلیل می نشیند. در بخش استعدادهای منفی و مثبت انسان را مورد بررسی قرار می دهد آز و اختلال پذیری دستگاه ادراکی را از جمله استعدادهای منفی و بخشهای مثبت نیز با طرح 10 بحث: سائق صیانت ذات، هوش، آگاهی از هستی خود، احساس شخصیت، خرد، آگاهی از خدا و از نیک و بد، حافظه، اراده، آگاهی از ضعف ها و امکانات ساختاری و محیط و حقگرایی یا حنیفیّت به تفصیل از دیدگاه آیات قرآن بحث می کند. در ادامه به نشانه ها و جلوه های حق گرایی از جمله علاقه به کمال، عشق و احترام به شخصیت های صالح، علاقه به ارزشیابی، علاقه به حیات برتر، علاقه به دانایی، علاقه به زیبایی، مهرورزی نسبت به دیگران،علاقه و عزت، عشق به جاودانگی و امید به آینده ای بهتر اشاره می کند و خداوند را اولین و بزرگ ترین متعلّق حق گرایی می داند.  در پایان نیز ساز و کار تعالی و پیوستگی نهاد آدمی با نظام هستی را مورد بررسی قرار می دهد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

انسان شناسی قرآنی

خدا، انسان و جهان سه محور اساسی اندیشه ی بشری است. در طول تاریخ پرسش های مهمی درباره ی آنها طرح شده و همه ی تلاش فکری انسان متوجّه این سه کانون و یافتن پاسخ های درست و مناسب برای آن پرسش هاست. در این میان، شناخت انسان اهمیّت ویژه ای دارد. در آموزه های قرآن، پس از خدا، انسان اساسی ترین موضوع به شمار آمده است. ارسال پیامبران و کتب آسمانی، برای رسیدن انسان به سعادت نهایی اش صورت گرفته است. قرآن با ج...

متن کامل

بررسی تطبیقی انسان شناسی قرآنی با انسان شناسی غربی با توجه به مبانی اعتقادی شیعه

چکیده: شناخت انسان از دیرباز با تفکرات عمیق فلسفی افراد زیادی در سرتاسر جهان روبه رو بوده است. انسان شناسی قرآنی و انسان شناسی غربی، به عنوان دو مکتب فکری عمده که به شناخت انسان، پرداخته­اند به طور کلی از حیث موضوع، هدف و رویکرد با هم متفاوت هستند. نقاط عمده ضعف انسان شناسی غرب در مقایسه با انسان شناسی قرآنی در ضعف موضوع، هدف و رویکرد است؛ به گونه ای که انسان غربی را با پوچ گرایی در عصر حاضر مو...

متن کامل

انسان شناسی قرآنی با رویکرد اگزیستانسیالیستی

پژوهش حاضر به دنبال پاسخ این پرسش است که بداند مهم ترین مولفه های رویکرد وجودی به انسان شناسی قرآنی کدامند. بدین منظور سه مولفه از مولفه های تقریباً مشترک میان فیلسوفان وجودی را برگزیده است و آن ها را به عنوان پرسش هایی به قرآن عرضه کرده است تا با دستیابی بر پاسخ آن ها به انسان شناسی قرآنی با رویکرد وجودی نزدیک شود. مولفه های مورد بحث عبارتند از: تفرد، آزادی و اختیار، اوضاع و احوال مرزی. نکته قا...

15 صفحه اول

رابطه انسان شناسی قرآنی و اخلاق پزشکی

پژوهش حاضر، به دنبال پاسخ به این پرسش است که انسان‏شناسی قرآنی چه تأثیری بر اخلاق پزشکی می‏گذارد. در این راستا، به بررسی مهم‏ترین مبنای اخلاق پزشکی یعنی انسان‏شناسی می‏پردازد. این پژوهش، در نظر دارد نشان دهد که تعریف ما از انسان و نوع نگاه ما به او، در چگونگی تعامل با او تأثیر می‏گذارد. اگر نگاه ما به انسان، نگاهی مادی باشد، انسان صرفاً موجودی خواهد بود در کنار سایر موجودات و مرگ و زندگی او، ارز...

15 صفحه اول

مطهری و انسان سالم قرآنی

 طرح و ارائه دیدگاه‌هاى استاد مطهرى درباره انسان سالم با استناد به آیات قرآنى است.  انسان سالم قرآنى از دیدگاه مطهرى داراى ابعاد گوناگون است.  نویسنده در آغاز نیازهاى انسان را از دیدگاه استاد مطهرى بررسى مى‌کند و آن را به تبع تعدد غرایز، متعدد مى‌داند. سپس از تفاوت‌هاى انسان و حیوان در سه جهت: 1- ادراک، 2- جاذبه‌ها و 3- تأثیرپذیرى از جاذبه‌ها، سخن مى‌گوید و اراده را به عنوان معیار انسانیت و ح...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای قرآنی

جلد ۴، شماره ۱۵-۱۶، صفحات ۳۰-۷۹

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023